به گزارش خبرنگار اعزامی همشهری، در این مراسم که عصر روزجمعه آغاز و تا پاسی از شب ادامه داشت، رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کشور، نماینده یونسکو در ایران، باستان شناسان کشورهای مختلف و میهمانان همایش تمدن غرب کشور به همراه جمع کثیری از مشتاقان حضور داشتند، پیام رییس‌جمهوری به‌مناسبت جشن ملی بیستون توسط مجید غفوری، استاندار کرمانشاه قرائت شد.
رییس‌جمهور دراین پیام، کتیبه بیستون و نقش برجسته‌های داریوش را نماد درخشان یکتاپرستی ایرانیان خواند و بر لزوم حفظ و پاسداری از این میراث ماندگار تاکید کرد.
دربخش دیگری از این پیام آمده است:تاریخ ایران گواهی است صادق بر اینکه مردمان ایران زمین از هزاران سال پیش با بهره‌بردن از نبوغ و استعدادهای درخشان خدادادی، در جغرافیایی استثنایی به سطوحی عالی از اندیشه در همه زمینه‌ها از جمله تفکر هستی‌شناسانه دست یافته‌اند.
اعتلای فرهنگ و تمدن ایران همراه با فهم و پاسداشت طبیعت و محیط‌زیست و بر اساس اندیشه یکتاپرستی و عدالت خواهی میسر شد و قوام و دوام یافت.
رییس‌جمهور در این پیام با اشاره به این که بیستون چشم‌انداز فرهنگی پرظرفیتی است که بدون تامل و به سرعت از سوی سازمان علمی، فرهنگی و آموزشی ملل متحد (یونسکو) در فهرست میراث فرهنگی جهانی به ثبت رسیده است، یادآور شده است: دولت جمهوری اسلامی ایران با پایبندی به تعهدات خود در تمام شاخه‌های مراودات عادلانه بین‌المللی از جمله ادای تکلیف در زمینه‌های فرهنگی و پیگیری اجرای مفاد کنوانسیون مربوطه تمامی تلاش خود را در جهت محافظت تمام و کمال بیستون، این اثر متعلق به بشریت، به صورت قانونی و علمی مصروف خواهد کرد. بدیهی است دستگاه‌های اجرایی نیز هماهنگی‌هایی به‌هنگام را در طرحها و برنامه‌های خود با سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عمل خواهند آورد.
بیستون شناسنامه ملت ایران
رییس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این آیین از تبدیل محوطه بیستون به یک منطقه نمونه گردشگری خبر داد و گفت: منطقه بیستون در سفر رییس‌جمهوری به عنوان منطقه نمونه گردشگری معرفی می‌شود که این امرموجب تحول منطقه خواهدشد.
اسفندیار رحیم‌مشایی افزود: ثبت جهانی بیستون انگیزه سفر به ایران و کرمانشاه را که سرزمین مردان و زنان کرد دلوار است افزایش می‌دهد و ما قصد داریم برای جذب گردشگر با مشارکت بخش خصوصی امکانات مناسبی را فراهم‌کنیم.
وی از بیستون به عنوان نمادی دینی یاد کرد و گفت: یکی از دلایل ماندگاری تاریخ بیستون آمیخته شدن این نماد با نیایش و پرستش است.
احمد جلالی نماینده دائم ایران در یونسکو نیز که در این آیین خطاب به مسئولان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت: بیستون شناسنامه ارزشمند ملت ایران است و هیچ پروژه عمرانی نباید کمترین خطری را متوجه آن کند.
وی افزود: روی این اثر تاریخی باید سرمایه‌گذاری ویژه‌ای شود و مردم و مسئولان نیز باید در حفظ آن بکوشند.
نماینده دائم ایران در یونسکودر ادامه با اشاره به این که برخی از مجریان پروژه‌های عمرانی، میراث فرهنگی را مزاحم قلمداد می‌کنند، گفت: میراث فرهنگی نعمت و شناسنامه یک ملت است و سازمان متولی آن باید از سرمایه‌های علمی برای آموزش حفاظت از آثار تاریخی استفاده کند تا جایی که مردم میراث تاریخی و طبیعی را همچون ناموس‌شان بدانند و از آن دفاع کنند.
در ادامه این جشن «طه‌هاشمی»، رییس پژوهشگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری نیز گزارشی از ثبت این اثر جهانی ارائه داد. جشن ملی بیستون با اجرای موسیقی سنتی و برنامه‌های مختلف امروز به پایان می‌رسد.
تاریخ کتیبه بیستون
در 30 کیلومتری شرق کرمانشاه و در ارتفاع صد متری بر روی صخره‌ای، داریوش کتیبه مشهور خود را حک کرده است که تا سال 1835میلادی کسی از راز آن آگاه نبود.
چشمه بیستون محل اطراق کاروانها در دورانهای مختلف بوده است برای همین کسان زیادی کتیبه داریوش را دیده‌اند و شرحی از آن را در سفرنامه‌ها یا خاطراتشان گفته اند.
از قدیمی‌ترین آثار درباره این نوشته، گفته‌های دیودورسس سیسیلی است که در قرن اول پیش از میلاد این حجاری را به الهه سمیرامیس و صد نیزه‌داری که اطرافش را گرفته‌اند نسبت داده و گفته است بدستور سمیرامیس در زیر نقش برجسته نوشته‌ای با حروف سریانی نقر کرده‌اند.
دیودور با تکیه بر نوشته کتزیاس چنین آورده است که صخره مکان مقدسی بوده و به زئوس خدای بزرگ یونانیان تعلق داشته است.
این کتیبه یکی از معتبرترین و مشهورترین اسناد تاریخی جهان است، زیرا مهمترین نوشته میخی زمان هخامنشی است. این کتیبه سطحی به طول 20مترونیم و عرض7مترو80 سانتیمتر دارد که دو بخش نقوش و خطوط را شامل می‌شود.
بخش نقوش
نقش‌های این اثر تاریخی بر سطحی به طول 6 متر و عرض با ارتفاع 3متر و 20 سانتیمتر حجاری شده است و شامل تصویر داریوش و کماندار و نیزه‌دار شاهی و 10 فرد شورشی است که یک نفر در زیر پای داریوش و 9 نفر دست بسته در مقابل او قرار دارند و سرهایشان به جز نفر اول با ریسمانی به هم وصل شده است و هر کدام لباس مخصوص کشور خود را بر تن دارند که آنها را از دیگری متمایز می‌سازد.
بر بالای سر هر کدام نوشته‌ای قرار دارد که بیانگر نام و محل شورش فرد است. قد هشت نفر از افراد 126 سانتیمتر و آخرین نفر که سکونخا نام دارد با کلاهش 178 سانتیمتر است.
در این مجموعه شاه با چهره اصلی و با اندازه حقیقی یعنی 181 سانتیمتر نشان داده شده، پای چپ و کمان او که در دست چپش قرار دارد بر بدن گئوماتا که زیر پای او به حال تضرع افتاده، نهاده شده و دست راست پادشاه به نشانه پرستش به سوی فروهر بلند شده است.
فروهر که نماد اهورامزدا است روبه روی پادشاه قرار دارد و حلقه‌ای در دست چپ گرفته و دست راست خود را مانند پادشاه بلند کرده است؛ این حرکت ظاهراً علامت دعای خیر است.
یک ستاره هشت پر درون دایره بالای کلاه تقریباً استوانه‌ای شکل فروهر دیده می‌شود که همین نقش هم در تاج کنگره‌دار زیبایی که بر سر داریوش است، دیده می‌شود. شاید بدین وسیله داریوش اهورایی بودن خود را نشان می‌دهد.
پشت سر داریوش کماندار و نیزه‌دار شاهی ایستاده‌اند. شاه و افسرانش یک نوع لباس بلند پارسی در بر و کفش سه بندی مشابهی به پا دارند، ولی سربندی که بر سر افسران است از لحاظ تزئین با تاج داریوش تفاوت دارد. ریش مستطیل شکل شاه نیز طبق معمول از ریش کوتاه سایرین متمایز است و همین بخش مستطیل ریش، الحاقی است یعنی از تکه سنگ جداگانه‌ای ساخته شده و سپس با مهارت بسیار به چهره داریوش متصل شده است.
در تصاویر فروهر و شاه و دو افسرش، در هر دو مچ دستبند وجود دارد. این دقت و ظرافت در تیردان و بند آن و منگوله‌های متصل به نیزه و ریش و سربند افسران شاهی هم بکار رفته است. گئوماتا تنها اسیری است که کفش بندی به پا دارد و بقیه اسیران پابرهنه هستند. بر سطح حجاری شده 11 کتیبه کوچک است.
بخش خطوط
موقعیت این خطوط نسبت به نقوش چنین است. در زیر نقش‌ها خطوط فارسی باستان در 5 ستون به طول 23/9 (نه متر و بیست و سه سانتیمتر) و عرض یا ارتفاع 3 متر و 60 سانتیمتر و 414 سطر قرار دارد.
در دست راست کنار نقوش یک بخش کتیبه عیلامی به طول5متر و 60سانتیمتر و عرض یا ارتفاع 70/3 قرار دارد و بقیه این کتیبه در سمت چپ در امتداد خطوط فارسی باستان به طول 67/5 و عرض 63/3 متر و کلاً 593 سطر در هشت ستون قرار دارد.
کتیبه اکدی ( بابلی ) در قسمت بالای کتیبه سمت چپ ایلامی قرار دارد با طول یا ارتفاع چهار متر و عرض از قسمت بالا 52/2 و در قسمت پایین 31/2 این کتیبه به شکل ذوزنقه است و 112 سطر دارد. مجموع خطوط نقوش برابر با 120 متر مربع است.
بر طبق کتیبه بیستون خبر شورش گئومات که به کمبوجیه رسید، قصد بازگشت به ایران کرد ولی در بین راه خود را کشت و داریوش که از نوادگان هخامنش و همچنین از سرداران محافظ کمبوجیه بود حکومت را بدست گرفت. ده یاغی که بر کتیبه بیستون حجاری شده‌اند نشان‌دهنده ده شورش است که توسط داریوش تا یکسال و نیم – دو سال پس از شاهی‌اش سرکوب شده‌اند.
پیشینه تاریخی بیستون
کوه بهستان با حدود 2793 متر ارتفاع از سطح دریا در 30 کیلومتری شرق کرمانشاه واقع شده است. کوه بهستان از روزگاران باستان شناخته شده بوده است و یونانیان آنرا «بگیستان اروس» می‌خواندند.
این کوه در ادوار مختلف به نام‌های بغستان، بگستان، بهستان، بهستون، بهیستون، بگیستان و بیستون در متون تاریخ آمده است و امروز نیز به بیستون امده است. بیستون در دورانهای خیلی قدیم مورد توجه و مقدس بوده است.
موقعیت طبیعی بیستون که در کنار شاهراه و محل عبور و تلاقی همه راه‌های مغرب ایران قرار گرفته است و چون در دامنه این کوه سرابهای فراوان وجود دارد، در اعصار مختلف محل توقف کاروانها و مسافرین بوده است.
در سالهای گذشته قبل و پس از پیروزی انقلاب اسلامی بخشی از عرصه تاریخی فرهنگی بیستون تحت عنوان بغستان قدیم و سه اثر دیگر از جمله کتیبه داریوش، کاروانسرای صفوی و پل صفوی بیستون در فهرست آثار ملی ثبت شده بود.
در سال 80 برای بیست و چهار اثر دیگر پرونده ثبتی تهیه و پس از انجام اقدامات اداری در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند. پس از پ‍یگیری‌های فراوان سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری، بیستون در فهرست آثار میراث جهانی به ثبت رسید.
ثبت بیستون در فهرست میراث جهانی علاوه بر اینکه نشانه ارزش و اهمیت تاریخی آن اثر به شمار می‌آید، فرصت خوبی برای شناساندن ایران و کرمانشاه به دنیا فراهم اورده است.
اجرای برنامه‌های مختلف هنری - بومی و نیز جلوه‌های ویژه طراحی شده برای بیستون، بخش‌هایی از این جشن بود.
